Dwie samotności

Jeśli oba­wiacie się sa­mot­ności, nie po­bieraj­cie się. 

Antoni Czechow

Samotność w związku jest przeciwieństwem bliskości.  Problem ten jest mi bliski, bo mogę mówić o nim na bazie osobistych doświadczeń. Ale też z tym problemem boryka się większość osób współuzależnionych, bo prawda jest taka, że współuzależnienie jest chorobą samotności. Oglądając się za siebie doceniam jak wiele szczęścia, ale i odwagi miałam, żeby to zmienić. Gdy słucham, jak inna osoba opowiada mi o swojej samotności , wiem co czuje, rozumiem, i jest mi to bliskie, ale jednocześnie czuję ulgę, że mogę powiedzieć o sobie: BYŁO… Ale samotność w związku dotyczy nie tylko osób borykających się z uzależnieniami, ale także wielu par, które nie umieją sobie po prostu poradzić w byciu z kimś. Nawet czytałam o syndromie lęku przed bliskością.

Samotność w związku zazwyczaj pojawia się, gdy para wchodzi w etap związku pustego. Oczywiście nie każda miłość dwojga ludzi dochodzi do tego etapu. Sporo par pozostaje na etapie związku kompletnego, ale większość tych świętujących złote gody określić można jako związek przyjacielski, kiedy namiętność nie jest już tak ważna, ale para się ze sobą przyjaźni, szanuje się i wspiera w realizacji celów. Niestety, kiedy problemy życia codziennego przytłaczają, kiedy dochodzą problemy finansowe, kiedy dzieci nie okazują się takie idealne i grzeczne… kiedy ta para osób nie zdążyła nawiązać głęboko przyjacielskiej więzi i bliskości, w życie wkracza pustka, gorycz i upokorzenie. Mogę tutaj śmiało zaryzykować tezę, że wina za taki stan rzeczy zazwyczaj nie jest równa, wynika z braku zrozumienia potrzeb, z pędu za sukcesem, ze zgorzknienia… Większość analiz kryzysów małżeńskich optymistycznie traktuje parę jako partnerów, równoprawnych, symetrycznie wkładających w związek, umiejących zarówno brać jak dawać. A jak we wcześniejszych postach pisałam, życie pokazuje, że jest inaczej. Kryzys zaczyna się wtedy, kiedy jedna ze stron (ta prezentująca uległą postawę, która odsunęła swoje potrzeby na dalszy plan) zaczyna mieć poczucie, że jest bezradna, że związek się rozpada, a ona nic nie może zrobić, aby to zmienić, bo do uratowania związku potrzeba dobrej woli dwojga. Pojawia się poczucie krzywdy na przemian z poczuciem winy. Kolejne działania, podejmowane w celu ratowania związku kończą się porażkami. Ta jednostronna walka zaczyna prowadzić do poczucia osamotnienia. Bo partner mnie nie słucha, nie chce słuchać, ucieka w swoje sprawy, w pracę, w spotkania towarzyskie, które są atrakcyjniejsze niż wspólny wieczór we dwoje.

Ja byłam kobietą bardzo samotną w rozpamiętywaniu moich cierpień, które pojawiały się z różnych powodów. Ale mój maż nie chciał o tym słuchać, bo to przykre, bo to smutne, o tym nie chcę słuchać. Uciekał w alkohol. Moje obserwacje, przeżycia, przemyślenia nie interesowały go, zamykał się w sobie, zasklepiał, kiedy pozostawał trzeźwy chował się za zmęczeniem lub komputerem. A ja tam byłam, żywa, z moimi radościami i smutkami, chciałam być zauważona, doceniona pochwalona, więc na jego milczenie reagowałam kolejnym słowotokiem. W końcu chyba zaczęłam mówić do siebie, żeby tylko uciec przed tą zabójczą ciszą i pustką. Żeby nie mieć poczucia, że obok siedzi jakiś obcy człowiek. Aż w końcu uświadomiłam sobie nieuchronność swojej samotności. I wtedy nasz związek był po prostu spotykaniem się dwóch samotności. Dlaczego dwóch? Czułam, że nie jestem jedyną samotną osobą w tym związku, obok siedział równie samotny mężczyzna, który też sobie nie umiał poradzić z życiem.

I tak nasze dwie samotności spotykały się w niedzielne poranki, robiąc sobie kawę, po czym każda brała swój kubek i szła do swojego pokoju. Nasze samotności spotykały się przy obiedzie, mówiąc coś w powietrze, ale nie słuchając siebie. Nasze dwie samotności szły wieczorem spać, czując do siebie obojętność. Żadne z nas nie potrafiło znaleźć wyjścia z tej pułapki uwikłania. Chyba  nawet nie próbowaliśmy, dopóki takie funkcjonowanie nie wymagało wysiłku i w pewien sposób było wygodne. Nasze samotności , nie wynikały z prawa do zachowania wolności jednostki, prawa do rozwijania się i posiadania osobistych celów i aspiracji. Określiłabym to raczej jako samotność będąca następstwem zniewolenia. Zniewolenia przez brak porozumienia, chęci współpracy i w konsekwencji przez alkohol, który u mojego męża łagodził skutki, a u mnie był powodem do przerzucania odpowiedzialności za związek. Gdy rozstaliśmy się na krótko, pozostając w zupełnej izolacji, łatwo mi było twierdzić: to on jest winny rozpadowi naszego stada, on, jego picie i brak odpowiedzialności, brak zrozumienia dla mnie. Fajnie było zrzucić winę. Ale tylko przez chwilę, zanim terapeuta nie rozbroił mojego sytemu zaprzeczeń i iluzji. I dopiero jak spojrzałam na nasze dwie samotności pod jednym dachem, mogłam powiedzieć z czystym sumieniem: tak zaczęło się przez jego alkoholizm, ale ja też ponoszę odpowiedzialność za ten związek.

Z każdej dobrej drogi można zbłądzić, a z każdej złej drogi zawrócić. To bardzo ważne o tym pamiętać. Zreanimować nie da się tylko trupa. Dopóki jest wola życia warto walczyć. Wszystko co piszę jest przefiltrowane przez bagaż moich doświadczeń. To moja historia. Ale ona wcale nie jest smutna. Nasze dwie samotności doszły w końcu do rozstaju dróg. Każde mogło od tej chwili podążyć swoją. Ale pierwszy raz od wielu lat spojrzeliśmy się na siebie z wolą zmiany. Oboje jej chcieliśmy, więc chwyciliśmy się za ręce i zawróciliśmy. Jak określiłabym nasz związek? Jako przyjacielski z spokojną nutą namiętności. Kiedyś miałam przed oczami obrazek siebie i męża, jako siwych staruszków siedzących na ławce w parku i trzymających się za ręce. Potem obrazek zniknął z mych marzeń, myśli i wyobrażeń. Ale ostatnio, gdy zamykam oczy przytulona do poduszki powraca. Sama nie wiem czy jeszcze jako marzenie dziennie, czy już jako senne widziało, ale cieszę się, że jest.